Over zelf regelen, rouwlego en Japanse lijkenhotels.

Vol. 14 The Mourning News

Regel het zelf

In de afgelopen jaren zijn steeds meer bedrijven ontstaan die de klant zoveel mogelijk zelf laten doen. Het begon decennia geleden al met een bedrijf als IKEA. Innovatieve bedrijven als Uber en Airbnb gaan nog een stap verder. IKEA verkoopt dan nog meubels, maar Uber en Airbnb hebben zelf geen taxi’s of vakantieaccommodatie. De consument vindt het alleen maar mooi. Want die krijgt vaak een scherpere prijs én een product of dienst dat veel beter aansluit bij de eigen, specifieke wensen en behoeften.

Wat heeft dit alles met uitvaarten te maken zult u wellicht denken? Een uitvaart zelf regelen? Velen zullen daar toch niet aan willen denken. Toch is het volgens de wet wel mogelijk en hoewel het maar weinig voorkomt dat mensen een uitvaart helemaal zelf regelen, zie je wel dat er steeds meer behoefte is aan eigen invulling. De groep die naar een uitvaartondernemer gaat om volledig ‘ontzorgd’ te worden zal zeker blijven bestaan, maar de groep die zelf de regie wil of een grote bijdrage wil leveren aan de organisatie van de uitvaart wordt steeds groter.

Het spreekt voor zich dat nabestaanden een grote invloed willen hebben op afscheidsceremonie. Maar er is meer mogelijk. Zo mag je bijvoorbeeld een eigen, unieke kist maken. Er gelden wel wat regels, zoals maatvoering en gebruik van materialen, waar je rekening mee moet houden. Géén kist kan ook, denk aan een lijkwade. Ook in de keuze van rouwvervoer is er veel meer mogelijk dan de zwarte of witte lijkwagen. Bakfietsen, boten, eigen auto, verzin het en eigenlijk kan het altijd wel.

Deze veranderende behoeften – minder uit handen nemen en meer maatwerk – stellen andere eisen aan uitvaartbegeleiders. Zij krijgen te maken met nabestaanden die actief mee willen denken en verwachten dat hun wensen gerealiseerd kunnen worden. De uitvaartondernemer moet allebei kunnen aanbieden: volledig ontzorgen, dus uit handen nemen voor wie dat wil, maar ook maatwerk leveren voor klanten die zelf de regie willen voeren. Het is aan de klant om te bepalen wat ze wil en wie dit kan bieden.

Barend van de Kraats
Barend van de Kraats is senior adviseur bij Baker Tilly Berk. Hij adviseert uitvaartondernemers bij bedrijfsverkoop, bedrijfsovername, financiering, strategie en marketing. Hij is tevens initiatiefnemer van de Uitvaartbranchemonitor.

OVER DE GRENS Japan

99% van de overledenen in Japan wordt gecremeerd en er zijn te weinig crematoria. Een ondernemer in Kawasaki heeft een oplossing voor de wachttijd gevonden; een lijkenhotel. Klanten betalen ongeveer 75 euro per dag om hun overleden familielid te laten verblijven in een van de hotelkamers. Maximaal vier dagen mag men een kamer voor een overledene huren. Die tijd moeten de nabestaanden gebruiken om ergens een crematorium te vinden dat plek heeft. ‘ Lijkvluchtelingen’ noemt een medewerker van het hotel ze in dit videoverslag van de NOS. De buurt is woest en organiseert protestacties.

In Nederland is er voldoende capaciteit in de crematoria, hoewel niet iedereen altijd de dag of het tijdstip kan krijgen dat men zou willen, sommige crematoria zijn kleiner dan anderen. Voor de periode tussen overlijden en de crematie kiezen steeds meer mensen voor een thuisopbaring. Maar als daar niet voor gekozen wordt zijn er in Nederland verschillende alternatieven en is er voldoende ruimte, zowel in mortuaria als in zogenoemde 24-uurskamers waar men zelf de sleutel van heeft. Net zoals, inderdaad, dit Japanse lijkenhotel.

POËZIE & PROZA: Zijn brieven

Zijn brieven

Dit zijn zijn brieven, ze ruiken naar
oud papier, de inkt is grijs
ja, zo was zijn handschrift, zo zagen
zijn brieven er altijd uit, dit was hij

schrijven is uitvinden wat er in je leeft
op dit papier heeft hij dat geprobeerd
schrijven is lezen, een poging te lezen
wat een ander leest – die ander was ik

dit is wat hij met zijn hand maakte, deze
letters, ze zijn zo van hemzelf dat hij

terugkeert – hij is er weer met zijn gezicht
zijn stem, zijn handen, een glas, een sigaret

en tegelijk is het niets anders dan
papier dat verstoft, inkt die verbleekt

Rutger Kopland

Uit: ‘Een man in de tuin’
Uitgeverij G.A. van Oorschot, Amsterdam 2004

FEIT of FABEL?

Steeds meer ‘eenzame uitvaarten’ op kosten van gemeente
Het aantal uitvaarten op kosten van de gemeenschap is vorig jaar sterk gestegen, zowel in de grote stad als op het platteland. Steeds meer mensen met schulden kunnen de uitvaartkosten van een familielid niet opbrengen.
Organiseerden gemeenten tussen 2010 en 2014 jaarlijks zo’n 1800 uitvaarten, vorig jaar steeg dat naar 2100. Een stijging van ruim 15 procent. Dit geldt voor Amsterdam met 441 uitvaarten op kosten van de gemeente maar ook voor kleinere gemeenten. In Heerlen steeg het aantal gemeentelijke uitvaarten van twintig in 2014 naar dertig in 2015, in Rijswijk van een naar vijf.
De grotere schulden waar mensen mee kampen, spelen hierin een rol. Het gaat dus hier niet om mensen die in eenzaamheid sterven – dat geldt voor 10 tot 20 procent van de gemeentelijke uitvaarten -, maar om mensen die in armoede sterven.
Als gemeenten worden geconfronteerd met een overledene waar niemand zich over ontfermt, onderzoeken zij eerst of er familie is die de uitvaart kan verzorgen. Is die niet te vinden of heeft die geen geld om de overledene de laatste eer te bewijzen, dan is de gemeente verplicht om de uitvaart te regelen. Die probeert zoveel mogelijk rekening te houden met de wensen van de overledene, voor zover bekend, in de keuze voor begraven of cremeren. In alle gevallen kiezen gemeentes voor een sobere ceremonie.

Rouwlego
Feit. Rouw& gebruikt het materiaal in het kader van advies en begeleiding rondom rouw. Met de legopoppetjes is een begrafenis na te spelen. Zelf een begraafplaats lego-en? Klik hier voor de youtubetutorial.